Bài 2: Chuyển mạnh trọng tâm sang chủ động, phòng ngừa

Với phương châm “xử lý một vụ, cảnh tỉnh cả vùng, cả lĩnh vực”, lấy xử lý nghiêm minh để thúc đẩy phòng ngừa, Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ đạo quyết liệt, chuyển trọng tâm sang chủ động, cảnh báo vi phạm từ sớm, từ xa, không để vi phạm nhỏ tích tụ thành sai phạm lớn.

Phát hiện từ sớm, xử lý từ đầu

Theo Ban Nội chính Trung ương, nhiệm kỳ Đại hội XIII, cấp có thẩm quyền đã cho thôi giữ chức vụ, nghỉ công tác, cho từ chức, miễn nhiệm đối với hơn 40 cán bộ diện Trung ương quản lý, trong đó có cả ủy viên Bộ Chính trị, ủy viên Ban Bí thư và cán bộ chủ chốt của Đảng, Nhà nước. Trong chín tháng đầu năm 2025, đã xử lý kỷ luật 19 trường hợp cán bộ, nguyên cán bộ thuộc diện Trung ương quản lý, trong đó có ba trường hợp bị xử lý hình sự.

Công tác đấu tranh phòng chống TNLPTC trong nhiệm kỳ XIII tiếp tục thể hiện quyết tâm “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”, đã phát hiện, xử lý nghiêm minh nhiều vụ án lớn với phạm vi ảnh hưởng và những con số thiệt hại gây chấn động. Riêng đối với hai vụ án xảy ra tại Công ty cổ phần tập đoàn: Thuận An, Phúc Sơn và các cơ quan, tổ chức liên quan, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã hoàn thành 8/8 cuộc kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với tám tổ chức đảng, thi hành kỷ luật 76 tổ chức đảng và 130 đảng viên; đề nghị Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư thi hành kỷ luật chín tổ chức đảng và 11 đảng viên. Đồng thời, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã chỉ đạo 13 ban thường vụ và ủy ban kiểm tra cấp tỉnh kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với các ban cán sự đảng UBND tỉnh, thành phố. Đến nay các địa phương cơ bản hoàn thành việc kiểm tra. Các cơ quan tố tụng đã hoàn thành xét xử sơ thẩm hai vụ án trọng điểm này.

Những con số nêu trên phản ánh một thực tế nhức nhối, công tác đấu tranh phòng chống tham nhũng luôn được thực hiện không ngừng, không nghỉ; đã xử lý nghiêm nhiều vụ án, vụ việc, nhiều cán bộ, đảng viên sai phạm, bất kể người đó là ai, nhưng vẫn tiếp tục xảy ra các vụ án nghiêm trọng, đòi hỏi thay đổi mạnh mẽ tư duy, phương pháp để trị “cả ngọn và gốc” tình trạng tham nhũng.

Chủ động phát hiện, ngăn ngừa sai phạm từ sớm, từ xa là nguyên tắc xuyên suốt trong công tác kiểm tra của Đảng. Theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Hà Quốc Trị, trong phòng chống TNLPTC, nếu chỉ chú trọng xử lý sai phạm, thì khi cơ quan chức năng vào cuộc là lúc đã xảy ra tình trạng mất cán bộ; tổ chức đảng mất sức chiến đấu; thiệt hại kinh tế, tài nguyên của đất nước khó khắc phục.

Từ vụ án xảy ra tại Công ty Lilama, Lào Cai, có chín cán bộ gồm, cựu Bí thư Tỉnh ủy, cựu Chủ tịch UBND tỉnh và bảy cựu lãnh đạo sở, ngành phải lĩnh án; vụ án liên quan Cao Tiến Đoan (tức bầu Đoan) ở Thanh Hóa, đã truy tố 11 bị can, trong đó nhiều cựu lãnh đạo tỉnh bị Ban Bí thư kỷ luật bằng hình thức khai trừ ra khỏi Đảng, đồng chí Hà Quốc Trị cho rằng, càng để sai phạm kéo dài, hậu quả tích tụ càng lớn, niềm tin của nhân dân càng bị bào mòn. Những biểu hiện bất thường trong quản lý tài chính, đất đai, tài nguyên khoáng sản,… nếu không được giám sát, ngăn chặn kịp thời, vi phạm xảy ra sẽ khó lường hết hậu quả. Do đó, song song với triệt để xử lý vi phạm, cần tăng cường giám sát chuyên đề, giám sát thường xuyên, tập trung những lĩnh vực nhạy cảm, dễ phát sinh tiêu cực.

Điểm mới được ghi nhận trong chuyển đổi trạng thái sang chủ động, đó là công tác giám sát thường xuyên việc thực hiện nghị quyết, kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư được triển khai ngay khi văn bản mới ban hành. Trong đó tập trung giám sát việc thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy, Ủy ban đã thành lập các tổ công tác giám sát việc phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền trong các lĩnh vực quản lý tài chính, xây dựng, đất đai, môi trường, công thương, tư pháp..., nhằm nhanh chóng phát hiện và đề xuất tháo gỡ ngay các khó khăn.

Nâng cao chất lượng công tác theo dõi, nắm địa bàn

Công tác theo dõi, nắm tình hình địa bàn, giám sát thường xuyên nhằm kịp thời phát hiện những thiếu sót, khuyết điểm, dấu hiệu vi phạm. Tuy nhiên, nhìn lại các vụ việc thời gian qua cho thấy, công tác theo dõi nắm tình hình địa bàn còn hạn chế. Nhiều vụ việc vi phạm kéo dài, hậu quả rất nghiêm trọng nhưng chậm được phát hiện, dẫn đến khuyết điểm, vi phạm của tổ chức đảng và đảng viên diễn biến phức tạp; các hành vi vi phạm nghiêm trọng diễn ra ở nhiều cấp, ngành, lĩnh vực, mức độ thiệt hại vô cùng lớn.

Theo đồng chí Triệu Văn Chiến, Vụ trưởng Vụ Địa bàn II, Ủy ban Kiểm tra Trung ương, có nhiều nguyên nhân, trong đó một số cán bộ theo dõi địa bàn thiếu phương pháp tiếp cận, kỹ năng thu thập tài liệu, phân tích, xử lý thông tin. Trong điều kiện mới, hệ thống chính trị vừa quyết liệt thực hiện tinh gọn bộ máy, vừa tiến hành đại hội đảng bộ các cấp, đồng thời thực hiện đột phá chuyển đổi số, phát triển khoa học, công nghệ và tăng trưởng kinh tế... Rất nhiều nhiệm vụ khó, mới, đặt ra cho mỗi cán bộ theo dõi địa bàn yêu cầu tự nâng cao năng lực trình độ, đổi mới sáng tạo, chủ động nắm tình hình; phối hợp tổ chức đảng, đảng viên, các cơ quan liên quan để thu thập thông tin, tổng hợp, phân tích, đánh giá, nhận định, xác định dấu hiệu vi phạm, nhất là những vấn đề bức xúc, nổi cộm để kịp thời tham mưu kiểm tra, xử lý.

Một trong những giải pháp căn cơ được triển khai nhằm ngăn ngừa vi phạm từ sớm, từ xa là tăng cường kiểm soát việc kê khai tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn; công khai, minh bạch, trách nhiệm giải trình trong hoạt động công vụ. Đã có nhiều văn bản của Đảng, pháp luật của Nhà nước quy định cụ thể, chi tiết về vấn đề này, tuy nhiên hiệu quả chưa cao. Liên quan vụ án xảy ra tại Công ty Xuyên Việt Oil, cựu Bí thư Tỉnh ủy Bến Tre Lê Đức Thọ đã vi phạm nghiêm trọng quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước, quy định những điều đảng viên không được làm và trách nhiệm nêu gương trong việc kê khai, minh bạch tài sản, thu nhập; giải trình nguồn gốc và biến động tài sản không trung thực, không đầy đủ, không đúng quy định.

Để tăng cường hiệu quả công tác này, Bộ Chính trị đã ban hành Quyết định số 56-QĐ/TW ngày 8/2/2022 về Quy chế phối hợp giữa các cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập; Kết luận số 105 - KL/TW ngày 4/12/2024 về tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với kê khai và kiểm soát việc kê khai tài sản. Ủy ban Kiểm tra Trung ương được giao chủ trì, phối hợp Thanh tra Chính phủ, Bộ Công an, Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các cơ quan, tổ chức khác, tùy theo chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn, có trách nhiệm phối hợp kiểm soát tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức.

Cùng với ứng dụng chuyển đổi số mạnh mẽ, từng bước xây dựng cơ sở dữ liệu số về tài sản, thu nhập của cán bộ, đảng viên liên thông với thuế, ngân hàng, đất đai, công chứng…, sự phối hợp liên ngành giúp xác minh tính hợp pháp và biến động tài sản nhanh chóng, chính xác hơn. Thay vì chủ yếu kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm, nay đã bổ sung hình thức kiểm tra ngẫu nhiên. Khi phát hiện cán bộ kê khai gian dối, không giải trình được nguồn gốc tài sản, cơ quan kiểm soát có thể đề xuất xử lý hành chính, trường hợp cần thiết sẽ xem xét chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra để xử lý hình sự.

Sự phối hợp đồng bộ tạo bước chuyển mạnh mẽ từ hình thức sang thực chất với cơ chế phản ứng nhanh, nâng cao hiệu quả phòng, chống TNLPTC, góp phần hiện thực hóa các quan điểm mới, tư duy mới trong đấu tranh phòng chống TNLPTC của Đảng: Phòng ngừa là chính, cơ bản, lâu dài; phát hiện, xử lý là quan trọng, đột phá.

(Còn nữa)

Nguồn: Nhandan.vn