Một năm học mang ý nghĩa đặc biệt
Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, có khoảng 1,7 triệu thầy cô giáo và gần 30 triệu học sinh, sinh viên trên cả nước tham dự lễ khai giảng năm học 2025-2026.
Lễ khai giảng năm học 2025-2026 được tổ chức gắn với hoạt động kỷ niệm 80 năm thành lập Bộ Quốc gia Giáo dục (nay là Bộ Giáo dục và Đào tạo). Buổi lễ diễn ra từ 8 giờ đến 9 giờ 30 phút ngày 5/9, tổ chức trực tiếp tại Trung tâm Hội nghị quốc gia (Hà Nội) và kết nối trực tuyến tới tất cả các cơ sở giáo dục từ mầm non đến đại học (công lập và ngoài công lập) trên cả nước, tạo sự lan tỏa về truyền thống lịch sử vẻ vang của ngành giáo dục, tinh thần đổi mới, sáng tạo, hướng tới một năm học hiệu quả, chất lượng.
Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết, đây là lần đầu tiên, giáo viên, học sinh, sinh viên của tất cả các cơ sở giáo dục trên toàn quốc sẽ chào cờ, hát Quốc ca cùng một thời điểm trong lễ khai giảng.
Năm học 2025-2026 là năm học mang ý nghĩa đặc biệt, trong bối cảnh thực thi mô hình chính quyền địa phương hai cấp; cũng là năm đầu tiên thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng; Nghị quyết của Quốc hội về Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2026-2030.
Đây là năm học đầu tiên cả nước triển khai thực hiện Nghị quyết của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo; Luật Nhà giáo; Nghị quyết của Quốc hội về miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân; Nghị quyết của Quốc hội về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em từ 3 đến 5 tuổi.
Nhằm thực hiện hiệu quả các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về giáo dục và đào tạo, thực hiện thắng lợi các mục tiêu đề ra, ngành giáo dục xác định chủ đề năm học 2025-2026 là: "Kỷ cương - Sáng tạo - Đột phá - Phát triển".
Nhiều cơ hội đổi mới, đột phá
Nói về cơ hội, thách thức của ngành giáo dục ngay trước thềm năm học mới, Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho rằng: “Năm học này, ngành giáo dục đứng trước cơ hội chưa từng có. Chưa bao giờ giáo dục và đào tạo được Đảng, Nhà nước quan tâm và kỳ vọng nhiều như hiện nay”.
Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục đào tạo được ban hành đúng vào dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh, 80 năm truyền thống ngành giáo dục, 80 năm thành lập Bộ Quốc gia Giáo dục (nay là Bộ Giáo dục và Đào tạo) tiếp tục thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Đảng đối với giáo dục và đào tạo; khẳng định giáo dục luôn là một thành tố gắn liền và quyết định sự phát triển của đất nước; cho thấy sự nhất quán quan điểm giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, quyết định tương lai dân tộc.
Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn. (Ảnh: THẾ ĐẠI)
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh Nghị quyết thể hiện tầm nhìn và chiến lược mới của Đảng cho hệ thống giáo dục trong tương lai, khi mà bối cảnh thế giới đang có những thay đổi sâu sắc, toàn diện, đặc biệt công nghệ số và trí tuệ nhân tạo đang tái định hình nền giáo dục trên phạm vi toàn cầu. Bên cạnh đó, Nghị quyết đã xác định những mục tiêu lớn cùng với hàng các nhiệm vụ, giải pháp có tính chất đột phá mạnh mẽ nhằm đổi mới, nâng tầm giáo dục Việt Nam.
Đây là nền tảng chính trị quan trọng, thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa công cuộc đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục đã được xác lập từ Nghị quyết 29-NQ/TW và tiếp tục được nhấn mạnh tại Kết luận số 91-KL/TW.
Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn động viên thí sinh tại một điểm thi trong Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025.
Cùng với đó, một chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển giáo dục-đào tạo đang được xây dựng. 4 đạo luật quan trọng về giáo dục: Luật Nhà giáo, Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học và Luật Giáo dục nghề nghiệp sửa đổi đã và dự kiến ban hành trong năm nay sẽ tạo nền tảng vững chắc, giúp vận hành một nền giáo dục hiện đại, đồng bộ và hiệu quả. Việc chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và giáo dục STEM cũng đang mở ra cơ hội để giáo dục bước vào giai đoạn nâng cao chất lượng và đổi mới toàn diện.
"Với toàn ngành giáo dục, đây là cơ hội lớn để bứt phá, để khẳng định vị trí quyết định của giáo dục đối với phát triển đất nước", Bộ trưởng khẳng định.
Bên cạnh cơ hội, theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, ngành giáo dục cũng đối mặt với nhiều thách thức: Việc vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp đặt ra yêu cầu cao về quản trị sự thay đổi trong tổ chức bộ máy và nhân sự, vấn đề công bằng giáo dục, dạy thêm-học thêm, tuyển dụng, luân chuyển giáo viên cũng là những thử thách phải xử lý quyết liệt.
"Năm học 2025-2026 là một năm học rất quan trọng, với nhiều việc lớn phải thực hiện và nhiều cơ hội để đổi mới, đột phá. Từ khóa của năm học này là “triển khai” - tập trung triển khai thật tốt các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về giáo dục cũng như 10 nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm năm học 2025-2026 của ngành giáo dục đề ra.
Đó là cách để toàn ngành vừa kế thừa, phát huy được những thành tựu đạt được trong 80 năm qua, khắc phục những tồn tại, hạn chế hiện có và khai mở những con đường mới cho giáo dục Việt Nam trong thời gian tới", người đứng đầu ngành giáo dục truyền tải thông điệp đồng thời nhắn gửi tới giáo viên, học sinh cả nước: "Giáo dục là sự nghiệp trăm năm, đòi hỏi tầm nhìn, sự kiên trì, tinh thần công bằng và trách nhiệm cao nhất. Tôi kêu gọi toàn ngành, từ quản lý đến giáo viên, nhân viên, cùng tất cả học sinh, sinh viên hãy chuẩn bị tâm thế, tinh thần và điều kiện tốt nhất, cùng đoàn kết, chung sức, để năm học mới trở thành một năm học bận rộn nhưng đầy niềm vui và thành công".
Hành trình 80 năm giáo dục phát triển đất nước:
Giai đoạn 1945-1954: Ngay sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công, Bộ Quốc gia Giáo dục đã được thành lập (28/8/1945) với nhiệm vụ xây dựng một nền giáo dục hoàn toàn mới, của dân, do dân và vì dân. Trong giai đoạn 1945-1954, phong trào Bình dân học vụ và Bổ túc văn hóa là một kỳ tích, xóa mù chữ cho hàng triệu người và nâng cao dân trí. Hệ thống trường lớp không ngừng được mở rộng để đào tạo nguồn nhân lực cốt cán cho sự nghiệp “kháng chiến, kiến quốc”.
Giai đoạn 1954-1975, miền bắc đã cơ bản xóa nạn mù chữ. Hàng vạn cán bộ, trí thức, kỹ sư, bác sĩ, giáo viên được đào tạo cả ở trong nước và được cử đi đào tạo ở các nước xã hội chủ nghĩa, trở thành lực lượng chủ chốt xây dựng miền bắc và chi viện cho miền nam. Ở miền nam, trong vùng giải phóng, nền giáo dục cách mạng đã chứng minh sự linh hoạt, bền bỉ, xây dựng mạng lưới trường lớp dân chủ, đào tạo cán bộ phục vụ kháng chiến.
Giai đoạn 1975-1986: Thành tựu nổi bật nhất của giáo dục giai đoạn này là thống nhất thành công hệ thống giáo dục quốc dân. Mạng lưới trường lớp từ mầm non đến đại học duy trì và mở rộng; thành công trong xoá mù chữ và nâng cao dân trí. Đây cũng là giai đoạn xây dựng hệ thống đường lối, chính sách giáo dục toàn diện, trở thành kim chỉ nam cho hoạt động của ngành trong suốt một thời gian dài.
Từ năm 1986 đến nay, hệ thống chính sách, pháp luật về giáo dục không ngừng được hoàn thiện, thể hiện rõ quan điểm “giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu”. Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 xác định đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, chuyển từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện phẩm chất và năng lực người học. Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 đánh dấu bước chuyển lớn thực hiện chủ trương đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Kết quả phổ cập giáo dục của Việt Nam được cộng đồng quốc tế ghi nhận, đánh giá cao; mạng lưới trường lớp được hoàn thiện; công bằng giáo dục được bảo đảm; nguồn lực cho giáo dục được duy trì ở mức cao; nhiều cơ sở giáo dục đại học hiện diện trên các bảng xếp hạng uy tín quốc tế; hợp tác quốc tế; ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số được đẩy mạnh…